Gluten a suplement diety.

Obecnie w mediach i nie tylko słyszymy różne doniesienia na temat glutenu. Przyjrzyjmy się temu bliżej. Czy jest to sztucznie wypromowana moda na produkty bezglutenowe (mam na myśli czarny PR dla produktów zawierających gluten), czy też fakty którym należy stawić czoła. Zacznijmy jednak od podstaw:

Co to jest gluten i jaka jest jego historia.

r4

Gluten to mieszanina białek, która występuje w części zbóż np. w pszenicy, życie czy też jęczmieniu. Faktem jest, że 90% światowych upraw pszenicy to zmodyfikowane gatunki GMO, które znacząco różnią się od tej z przed 10 tys. lat – kiedyś miała 14 chromosomów a dzisiaj ma ich 42. Wszystko to za sprawą licznych mutacji dążących do uzyskania roślin odpornych na różne pasożyty, m.in. grzyby, owady, a także środki ochrony roślin takie jak randap.

Czysty gluten ma szary kolor i przypomina gumę do żucia, dzięki czemu nadaje elastyczność i strukturę różnym ciastom. Tą właściwość doceniamy na co dzień we współczesnym pieczywie, kiedy to wiele lat temu podpłomyki naszych przodków były twarde i kruche. Było to wynikiem tego, że gluten występował w niewielkich wręcz śladowych ilościach w dzikich zbożach z przed wielu lat.

Gdzie występuje gluten.

Generalnie gluten można znaleźć wszędzie, nie tylko w zbożach. Wynika to z faktu, że zboża obecnie stosuje się do produkcji praktycznie wszystkiego:

  • dania gotowe, np. wszystkie sosy, dressingi, zupy, konserwy, fast food etc.
  • jedzenie w proszku
  • piwo
  • niektóre przyprawy oraz proszek do pieczenia
  • niektóre lekarstwa, w tym niektóre witaminy
  • suplementy z drożdży piwnych (inne drożdże nie zawierają glutenu)
  • kosmetyki, np. szminki
  • klej na znaczkach i kopertach
  • opłatek, hostia
  • a nawet ciastolina i podobne zabawki

Pamiętajmy, że gluten to mieszanina białek, co zatem idzie nawet jeśli produkty nie zawierają pszenicy to mogą zawierać inne zboża, których białka mają podobne działanie. Aby wyeliminować negatywne efekty od tego typu białek, trzeba by było zrezygnować ze spożywania wszelkich zbóż i pokarmów mających je w składzie.

Rola glutenu.

Oprócz nadawania sprężystości i elastyczności pieczywu, nie ma on większej roli dla organizmu człowieka. Nie ma wartości odżywczej, a nasz układ pokarmowy może mieć problem żeby go strawić. Ale za to jest nośnikiem aromatów i smaków (np. przypraw). Podsumowując bez glutenu pieczywo,
pizza, ciasto byłyby bez smaku i twarde. Na uwagę zasługuje fakt, iż produkty tego typu bez glutenu zawierają dużo mniej witamin i minerałów, które tracą w procesie jego usuwania. Żywność bez glutenu misi być mocno przetworzona, by usunąć z niej jego białka. Z tego powodu osoby na diecie bezglutenowej miewają niedobory składników odżywczych i powinny być pod opieką lekarza. Nawet w amerykańskich publikacjach pojawiło się określenie gluten-free junk food, czyli jedzenie bezglutenowe śmieciowe. Patrząc na te dane można wysnuć wniosek, że dieta bezglutenowa ze zdrowiem ma niewiele wspólnego. Potwierdza to również to, że żeby żywność bez glutenu mogła nadawać się do zjedzenia należy do niej dodać więcej soli, cukru, tłuszczu i innych substancji odpowiadających za smak, a te w nadmiarze są szkodliwe dla zdrowia. Co ciekawe brytyjski dziennik porównał skład chleba zwykłego i bezglutenowego. Kromka chleba zwykłego zawiera w składzie 1 gram tłuszczu i 58 kalorii, natomiast tego bezglutenowego od tego samego producenta ma aż 2,2 grama tłuszczu, a co za tym idzie i więcej kalorii bo 80. Faktem jest, że gluten jest demonizowany, ale należy pamiętać iż nauka wciąż nie rozwiała wszystkich wątpliwości na jego temat i wiele jeszcze znaków zapytania ma do wyjaśnienia. Np. nie jest do końca wiadomo na kogo i czy w ogóle to on źle działa, czy też niektóre z jego białek w jakiś szczególnych przypadkach. Niektóre osoby mają w jamie ustnej bakterie z rodziny Rothia, które wykazują zdolność rozkładu białek glutenu, ale wciąż nie wiadomo jaki dokładnie jest tego mechanizm i jakie to może mieć znaczenia dla tych którzy cierpią na nadwrażliwość pokarmową.

Kluczowa rola dla biznesu- chwyt marketingowy

presidential-dollar-coins-with-printing

Niewiele osób ma świadomość, iż nasz ustawodawca kładzie nacisk na to żeby na opakowaniach umieszczać informacje, że produkt zawiera substancje uznane za alergeny bądź je zawierające. Natomiast nie ma obowiązku a wręcz krzywo patrzy się na tych producentów, którzy umieszczają informacje gluten-free podobnie jak wolny od GMO. Dlaczego? To tylko można się domyślać. Może dlatego, że jak pisze publicysta Time’a, jeśli nie można sprzedać jakiegoś produktu to wystarczy nakleić na nim etykietę „bez glutenu”, a sprzedaż poszybuje. W Internecie i nie tylko można znaleźć nawet sól, cukier i wodę ze znakiem przekreślonego kłosa. A przecież powszechnie wiadomo, że te produkty i tak nie zawierają glutenu.

Podobnie jest z suplementami diety, po które sięgają osoby na diecie bezglutenowej. Wiele wątków na forach dotyczy pytań jakie zestawy witamin, jakie suplementy diety stosować na diecie bezglutenowej, aby uzupełnić w niej braki. Okazuje się, że jeśli producent nie umieszcza na opakowaniu informacji, że „produkt zawiera gluten” to znaczy że spokojnie można go stosować. Tzn. producent ma obowiązek zamieścić informację jeśli produkt zawiera gluten, ale jeśli nie to już nie musi tego pisać (podobnie jak z GMO).

Literatura

  1. http://www.lucastafur.com/2011/10/rothia-to- rescue.html
  2. Jerzy Buchowicz “Biotechnologia molekularna – Modyfikacje genetyczne, postępy, problemy”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009;
  3. Brownstein, D., Iodine: Why You Need It: Why You Can’t Live Without It, Medical Alternatives Press, West Bloomfield, Michigan, 2006.
  4. Brenda Grimes* and Howard Cooke “Engineering Mammalian Chromosomes”; Human Molecular Genetics, 1998, Vol. 7, No. 10 Review 1635–1640.
  5. http://www.newsweek.pl/wiedza/nauka/glutenowe-oszustwo- dieta-bezglutenowa-newsweek-pl,artykuly,350103,1.html
  6. Millward C, Ferriter M, Calver S, Connell-Jones G. Gluten- and casein-free diets for autistic spectrum disorder. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(2):CD003498. Review.
  7. Green PH, Neugut AI, Naiyer AJ, Edwards ZC, Gabinelle S, Chinburapa V. Economic benefits of increased diagnosis of celiac disease in a national managed care population in the United States. J Insur Med. 2008;40(3-4):218- 28.
  8. https://paleosmak.pl/gluten/
  9. Abraham, G.E., additional articles in The Original Internist, 2003 – 2008